گرمایش جهانی، کتاب آسمانی، حماقت انسانی

سعدی شیراز، گوینده‌ی بلندآوازه‌ی پارسی گوی، هشتسد سال پیش فرمود:«زبان بریده به کنجی نشسته صمٌ بکم … به از کسی که نباشد زبانش اندر حکم».
حالا حکایت این نماینده‌ی به ظاهر مدرن و خوش ظاهر، ولی در واقع بیخرد آمریکایی یعنی جناب «جان شمکِس» است.
این نماینده‌ی لیتوانی تبار و جمهوری خواه کنگره‌ی ایالات متحده‌، در واکنش به ابراز نگرانی های پیرامون پدیده ی گرمایش جهانی و تهدیدات آن برای زیست بوم گیاهان، جانوارن و بالتبع زندگی انسانها فرموده اند: «تنها خداست که تصمیم میگیرد که چه زمانی به حیات در زمین پایان دهد پس دلیلی برای نگرانی از این بابت نیست»!
ایشان در ادامه ی فرمایش های سرشار از حکمتشان اظهار داشته اند: «گرمایش جهانی [آنگونه که برخی میگویند] تهدیدی برای زندگانی بشر نیست چرا که خداوند پیشتر در کتاب مقدس نوید داده که زمین بوسیله ی تـُندآب (سیل) نابود نخواهد شد»!

پ.ن.1- تماشای ویدئو ها را به کسانی که از اینترنت پرشتاب بهره مندند، سایت یوتیوب برایشان فیل.تر نیست و در ضمن به زبان انگلیسی نیز آشنایی دارند پیشنهاد میکنم! برای انبساط خاطر مفید است تماشای افاضات ایشان!
پ.ن.2- گرمایش جهانی یا به تعبیری Global Warming در حال حاضر بزرگترین تهدید پیش روی زیست بوم ما یعنی همین کره ی زیبا و آبی رنگ است. این تهدید تا به حدی جدی است که بسیاری از چهره های مطرح و شناخته شده ی جهان سیاست، فرهنگ و هنر نیز در این عرصه ورود کرده و به تبلیغ و تلاش برای مقابله با این روند شوم دست یازیده اند که شاید مهم ترین و مشهورترین ایشان، آقای ال گور، معاون پرزیدنت بیل کلینتون و نامزد پیشین ریاست جمهوری ایالات متحده از حزب دموکرات باشد که وادی سیاست را ترک کرد و تمام همت و تلاش خود را به فعالیت در این زمینه معطوف داشت.
از جمله ثمرات تلاشهای جناب آقای گور میتوان به یک فیلم روشنگرانه و اثرگذار در مورد پدیده ی گرمایش جهانی تحت عنوان «یک حقیقت ناخوشایند*» اشاره داشت.
* An Inconvenient Truth

حسادت زنانه در حیات وحش: واکنش شگفت به حضور ماده‌ی بیگانه!

بخش خبری پایگاه اینترنتی بنیاد نشنال جیگرفیک گزارش میدهد که نوعی پرنده کوچک موسوم به «مرغ ِمورچه ی چهچهه زن» با نام انگلیسی Warbling Antbird که در کشور پرو زیست میکند، در واکنش به حضور یک پرنده ماده دیگر و آواز خواندن وی برای جلب توجه جفت او، واکنش عجیبی از خود نشان میدهد؛ واکنشی که میتواند نوعی حسادت و تعصب زنانه بر روی جفت تعبیر شود.
نشنال جیگرفیک به نقل از دو پژوهشگر بریتانیایی چنین آورده است که جنس ماده ی این پرنده زیبا که گونه خاصی از «مرغ مورچه» به شمار میرود، به هنگام ورود یک ماده ی بیگانه به حریم زیست خانواده و آواز خواندن وی برای جلب توجه جنس نر (و طبیعتن پاسخگویی پرنده نر به آن آوازها)، به سرعت و با صدای بلند و البته با نت ها و زمان های نامناسب و بدون نظم، شروع به تولید اصواتی می کند که تنها میتوان از آن به تلاش برای ایجاد اغتشاش صوتی با هدف ایجاد مانع برای برقراری ارتباط تعبیر کرد.
این اطلاعات جالب که حاصل پژوهشهای یک زوج بریتانیایی به نامهای آقای «جوزف تُبایس» و همسر وی خانم «نَثلی سدن» است حکایت از آن دارد که جنس ماده ی این پرنده ی شگفت انگیز، احساس تعصب و مالکیت شدیدی بر روی جفت، از خود بروز میدهد و به نظر میرسد که بدین وسیله تلاش میکند مانع از برقراری ارتباط میان پرنده نر (جفت خود) با ماده ی بیگانه شود.
این دو پژوهشگر جانورشناس که دانش آموخته ی دانشگاه نام آشنای آکسفوردند، همچنین اظهار میدارند که هر دو جفت این پرنده ی شگفت انگیز، به هنگام حضور جفتهای مهاجم در محل لانه، همصدا و هماهنگ با هم شروع به خواندن آواز میکنند تا بدین وسیله باعث ترسیدن یا متواری شدن آنان شوند.
تُبایس و سدن، در یادداشتی که تحت عنوان گزارش پژوهش های شان انتشار یافته، آورده اند: «شاید جالبترین و چالش برانگیزترین بخش مشاهدات ما آنجا بود که شاهد بودیم پرنده ی نر، نه تنها از شلوغ کاری و ایجاد بلوا و آشوب صوتی توسط پرنده ی ماده در هنگام ورود یک ماده ی تنها، استقبال نمیکند بلکه میکوشد پرندگان ماده را از جنگ و جدال صوتی شان باز دارد و سعی در آرام کردن دعوای دو ماده مینماید».
گفتنی است نتیجه پژوهش های این زوج بریتانیایی در شماره ی دوازدهم مارس نسخه آنلاین نشریه «زیست شناسی معاصر*» به چاپ رسیده است.

* Current Biology

رکورد داران حیات وحش – ۲

پرنده آب بُر سیاهرنگ: سفر سالیانه ی پرنده آب بُر سیاهرنگ رقابت تنگاتنگی با پرنده ی نوک دراز آبی رنگ دارد. این پرنده ی دورپرواز با استقامت مثال زدنی خود، همه ساله مسافتی معادل 40000 مایل (64 هزار کیلومتر) را می پیماید. پرنده آب بر سیاهرنگ هر سال از کشور نیوزیلند در جنوب نیمکره جنوبی (وافع در قاره اقیانویسه) تا نیمکره ی شمالی را به قصد تامین خوراک خود مهاجرت می کند!

کوسه سفید غول پیکر: در سال 2005 میلادی، یک کوسه ی سفید غول پیکر توانست خود را وارد کتاب رکوردشکنان حیات وحش کند. این کوسه در این سال توانست طولانی ترین مسیر مهاجرتی که تا بحال یک کوسه طی کرده است بپیماید.
این کوسه که از سوی پژوهشگران «نیکولو» نام گرفته بود، مسافت 12400 مایلی (20 هزار کیلومتری) از قاره آفریقا تا قاره اقیانوسیه را شنا کرد. این سفر غریب که 9 ماه به طول انجامید، رکورد دیگری را نیز برای نیکولو به همراه داشت. وی در این سفر حماسی توانست رکورد سریعترین بازگشت از مهاجرت را در میان تمامی جانوران آبزی بشکند.
سامانه های رد یابی که به نیکولو متصل بودند نشان دادند که نیکولو قسمت اعظم سفر 20هزار کیلومتری خود را در نزدیکی های سطح آب شنا کرده است. این پدیده، دانشمندان را به این باور نزدیک کرد که احتمالن کوسه ها برای شناسایی مسیر خود از ردیابی ستاره ها بهره میجویند.

شمشیرماهی: این ماهی بی تردید سریعترین شناگر دریاهاست. شمشیر ماهی در هنگام شکار میتواند با سرعتی بیش از 68 مایل برساعت (109 کیلومتر برساعت) به سوی دسته های ساردین که غذای اصلی وی است هجوم برد. این ماهی که به شکل گروهی شکار میکند از بالچه های پشتی خود که به هنگام شکار آنها را برمی افرازد برای جمع کردن دسته ی ساردین ها بهره برده و با سرعت بسیار بالایی به آنها حمله میکند.

یوزپلنگ وحشی: این جانور زیبا، همانگونه که بسیاری میدانند، دارنده ی رکورد تیزپا ترین جانور خشکی زی است. یوزپلنگ یا «چیتا» قادر است در هنگام تعقیب شکار با سرعتی بالغ بر 60 مایل بر ساعت (96 کیلومتر بر ساعت) وی را دنبال کند.
این جانور بسیار سریع همچنین دارنده ی رکورد بالاترین شتاب در میان جانداران است چرا که وی قادر است به این سرعت بسیار بالا تنها در بازه ی زمانی 3 ثانیه دست یابد که اگر بخواهیم این اطلاعات را به زبان روزمره علاقمندان به خودرو بیان کنیم باید بگوییم که یوزپلنگ با دارا بودن صفر تا سدی معادل 3 ثانیه، نه تنها در میان جانوران است بلکه در قیاس با ماشین های سوپر اسپرت نیز حرف های بسیاری برای گفتن داشته و از غالب آنها پرشتاب تر است!
این گربه ی زیبا، این قابلیت ها را بیش از هرچیز دیگر وامدار اندام به راستی متناسب خویش است. پاهایی بلند، عضلانی و بدن لاغر اندام و ترکه ای، به همراه دمی بلند و عضلانی، این جانور را قادر ساخته است که یکی از رکورد شکنان حیات وحش لقب بگیرد.
نقطه ضعف اصلی یوزپلنگ اما در آن است که در این شتاب گیری های حیرت انگیز، مقدار بسیار زیادی انرژی از دست میدهد و همین عامل سبب میشود که وی نتواند مدت زیادی به این تعقیب ها ادامه دهد و اگر در زمان کوتاهی نتواند به شکار خود برسد چاره ای جز انصراف از تعقیب نخواهد داشت.
گفته می شود که یوزپلنگ تنها مسافتی برابر با 900 فوت (274 متر) را قادر است با آن سرعت بپیماید.

شاهین تیزپرواز: این پرنده شکارگر بی گمان دارنده ی عنوان تیزپروازترین عضو جهان جانوران است. این پرنده با استفاده از تکنیک شیرجه رفتن بر روی شکار که stoop نامیده شده است قربانیان خود را که غالبن کبوتر یا فاخته یا قُمری اند، فراچنگ می آورد.
ممکن است کسانی که از روی زمین شاهد صحنه شکار کردن شاهین اند به خود بگویند که چرا پرنده ی قربانی از دست وی نمیگریزد و او را متهم به کاهلی کنند، اما همین افراد اگر واقعن میدانستند که شاهین با چه سرعتی به سوی شکار خود هجوم می آورد هرگز چنین اتهامی به قربانی نگون بخت وی نمیزدند.
شاید باور کردنش سخت باشد ولی این شاهین تیزپرواز به هنگام هجوم به قربانی خود با سرعتی بالغ بر 200 مایل بر ساعت (322 کیلومتر برساعت) به سوی وی شیرجه میرود! سرعتی که بی تردید برای بیش از 98 درسد از خودروها در سده بیست و یکم قابل دسترس نیست! شاهین پس از رسیدن به شکار، به سرعت چنگال های تیز و برنده اش را در بدن وی فرو میکند و وی را برای خوردن به لانه می برد.

بخش نخستین این یادداشت را در این پیوند بخوانید.

مرجع: نشنال جیگرفیک National Geographic